ნაწლავ-ტვინის კავშირის გაგება: მისი გავლენის შესწავლა ნევროლოგიურ ჯანმრთელობაზე, ნეიროდეგენერაციულ დაავადებებზე და დეპრესიაზე
DOI:
https://doi.org/10.52340/healthecosoc.2025.09.01.02საკვანძო სიტყვები:
ფეკალური მიკრობიოტის ტრანსპლანტაცია, დეპრესია, პრობიოტიკები და პრებიოტიკები, ნაწლავის მიკროფლორა (ნაწლავის მიკრობიოტა), ნაწლავ-ტვინის ღერძი, დისბიოზი, მოკლე ჯაჭვის ცხიმოვანი მჟავები, მიკრობიოტასგან მიღებული მეტაბოლიტები, ნეიროდეგენერაციული დაავადებებიანოტაცია
შესავალი: მიკრობიოტა ნაწლავ-ტვინის ღერძი, რომელიც აერთიანებს ნაწლავის მიკროფლორას (GM), აკონტროლებს ჩვენი სხეულის დაცვით მექანიზმებს და უზრუნველყოფს ცენტრალური ნერვული სისტემის (ცნს) ჯანსაღ ფუნქციონირებას. ნაწლავის მიკროფლორა (მიკრობიოტა, მიკრობიომი) წარმოადგენს პარაზიტულ მიკროორგანიზმებს, რომლებმაც არანორმალური თანაფარდობის შემთხვევაში შეიძლება გამოიწვიონ რიგი დაავადებები, მაგალითად, ალცჰეიმერის და პარკინსონის დაავადება. კვლევა მიზნად ისახავს მიკრობების და მათი მეტაბოლიტების, განსაკუთრებით მოკლე ჯაჭვის ცხიმოვანი მჟავები (SCFA) როლს ცნს-ის ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში. მეთოდოლოგია: დამუშავდა და გაანალიზდა შესაბამისი ლიტერატურიდან მოძიებული თეორიული მასალა. შედეგები: მონაცემები მიუთითებს, რომ ეს მიდგომები ხელს უწყობს ნაწლავის მიკროფლორის პოპულაციის ადექვატური მრავალფეროვნების აღდგენას, რაც ხელს უწყობს ნეიროანთების მასშტაბის შემცირებას, ნეიროტრანსმიტერების დერეგულაციის ფუნქციონირების სტაბილიზაციას და კოგნიტური ეფექტურობის გაზრდას. დასკვნები მიუთითებს ბიოლოგიური აგენტების კრიტიკულ პოტენციალზე, რომლებიც მიზნად ისახავს ნაწლავის მიკროფლორის რეგულირების პოტენციალის შესწავლას ზოგიერთი ნევროლოგიური მდგომარეობის მკურნალობაში. დასკვნა: ნაწლავის მიკროფლორის მოდულაცია წარმოადგენს ახალ გაგებას და მექანიზმებს, რომლებიც დაგვეხმარება გავუმკლავდეთ ტვინის ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ საკითხებს და ვმართოთ ნეიროდეგენერაციული დაავადებების გავრცელებული გართულებები, ამასთან, მყარად უნდა გვახსოვდეს ნაწლავის მიკროფლორის ბალანსის აუცილებლობა ცნს-ის ოპტიმალური ფუნქციონირებისთვის.
წყაროები
Chen, Y., Xu, J., & Chen, Y. (2021). Regulation of neurotransmitters by the gut microbiota and effects on cognition in neurological disorders. Nutrients, 13(6), 2099. https://doi.org/10.3390/nu13062099
Han, Y., Wang, B., Gao, H., He, C., Hua, R., Liang, C., … Xu, J. (2022). Vagus nerve and underlying impact on the gut microbiota-brain axis in behavior and neurodegenerative diseases. Journal of Inflammation Research, Volume 15, 6213–6230. https://doi.org/10.2147/jir.s384949
Holland, N., Robbins, T. W., & Rowe, J. B. (2021). The role of noradrenaline in cognition and cognitive disorders. Brain, 144(8), 2243–2256. https://doi.org/10.1093/brain/awab111
Isik, S., Yeman Kiyak, B., Akbayir, R., Seyhali, R., & Arpaci, T. (2023). Microglia Mediated Neuroinflammation in Parkinson’s Disease. Cells, 12(7), 1012. https://doi.org/10.3390/cells12071012
Juliana Marino Maia, , Isabelly G. Solon, , Renato Nery Soriano, , Luiz G.S. Branco (2024). Exploring the links between pro-inflammatory diets, gut dysbiosis, serotonin, and their implications for psychiatric and neurodegenerative disorders. Brain Behavior and Immunity Integrative 8 (2024) 100097. https://doi.org/10.1016/j.bbii.2024.100097
Kalyan, M., Tousif, A. H., Sonali, S., Vichitra, C., Sunanda, T., Praveenraj, S. S., … Chidambaram, S. B. (2022). Role of Endogenous Lipopolysaccharides in Neurological Disorders. Cells, 11(24), 4038. https://doi.org/10.3390/cells11244038
Kandpal, M., Indari, O., Baral, B., Jakhmola, S., Tiwari, D., Bhandari, V., … Jha, H. C. (2022). Dysbiosis of Gut Microbiota from the Perspective of the Gut–Brain Axis: Role in the Provocation of Neurological Disorders. Metabolites, 12(11), 1064. https://doi.org/10.3390/metabo12111064
Ojha, S., Patil, N., Jain, M., Kole, C., & Kaushik, P. (2023). Probiotics for Neurodegenerative Diseases: A Systemic Review. Microorganisms, 11(4), 1083.
https://doi.org/10.3390/microorganisms11041083
Sadowski, K., Zając, W., Milanowski, Ł., Koziorowski, D., & Figura, M. (2024). Exploring Fecal Microbiota Transplantation for Modulating Inflammation in Parkinson’s Disease: A Review of Inflammatory Markers and Potential Effects. International Journal of Molecular Sciences, 25(14), 7741. https://doi.org/10.3390/ijms25147741
Silva, Y. P., Bernardi, A., & Frozza, R. L. (2020). The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Frontiers in Endocrinology, 11(25). https://doi.org/10.3389/fendo.2020.00025
